Profil Mbah Riyan, Ulama Muda Kuli Bangunan Yang Menghasilkan Karya 67 Kitab dan Tahqiq

Fikroh.com - Di sebuah kampung sederhana, hidup seorang lelaki yang tampak biasa-biasa saja. Sehari-hari ia bekerja sebagai tukang bangunan, dan di waktu senggangnya ia kerap memancing di sungai. Warga kampung mengenalnya sebagai sosok sederhana, tanpa gelar sosial atau status keagamaan yang menonjol. Namun, siapa sangka, lelaki ini memiliki kedudukan ilmu yang sangat tinggi di mata dunia.

Dialah Mbah Riyan, yang juga dikenal dengan julukan “Ibnu Harjo”. Di kancah internasional, nama Ibnu Harjo dihormati sebagai seorang ulama mu'alliq dan muhaqqiq—pakar dalam bidang ta'lid dan tahqiq kitab klasik. Kepakarannya diakui banyak ulama dunia. Beliau telah melahirkan karya besar berupa 12 jilid kitab dan lebih dari 100 naskah ilmiah.

Antara Ibnu Harjo dan Tukang Bangunan


Julukan Ibnu Harjo mungkin terdengar asing di telinga masyarakat kampungnya sendiri. Mereka lebih mengenalnya sebagai Mbah Riyan sang tukang bangunan. Ironis, tetapi sekaligus penuh makna: di satu sisi beliau membangun rumah-rumah warga dengan keterampilan tangan; di sisi lain, ia membangun peradaban ilmu dengan pena dan ketekunan intelektual.

Karya-Karya Ibnu Harjo


Sebagai seorang muhaqqiq, Ibnu Harjo tidak hanya menghasilkan catatan kecil, melainkan karya serius yang menjadi referensi penting. Kitab beliau yang pernah al-faqir baca adalah: Al-Istihsan, Haqiqotuhu wa Hujjiyyatuhu. Dan ada beberapa karya beliau yang merupakan ta'liqat, diantaranya:
  1. Dilalah Qorinah Al-Muwadlobah ‘Inda Al-Ushuliyyin.
  2. Rodd Al-Hadits Al-Dlo’if bi Al-Kulliyyah Fitnah Kabiroh Mu’ashiroh.
  3. Is’af Al-Mutholi’ bab Ijtihad, karya Syaikh Mahfudz Al-Tarmasy Al-Jawy (w. 1338 H).
  4. Is’af Al-Mutholi’ bab Taqli>d, karya Syaikh Mahfudz Al-Tarmasy Al-Jawy (w. 1338 H).
  5. Is’af Al-Mutholi’ bab Aqidah, karya Syaikh Mahfudz Al-Tarmasy Al-Jawy (w. 1338 H).
  6. Is’af Al-Mutholi’ bab Tasawuf, karya Syaikh Mahfudz Al-Tarmasy Al-Jawy (w. 1338 H).
  7. Tahqiq Al-Kalimat fi Al-Ushul Al-Fiqhiyyat, karya Syaikh Abul Hasan Al-Bakri Al-Syafi’iy (w. 952 H).
  8. Tuhfah Al-Nubala’ fi Tafahhumi Hukmi Taqbil Dloroih Al-Auliya’
  9. Al-Taufiq Al-Jaliy Bain Al-Asy’ariy wa Al-Hambaliy, karya Syaikh Abdul Ghoni Al-Nabulisy Al-Hanafiy (w. 1143 H).

Karya-karya tersebut menunjukkan luasnya bidang kajian yang beliau tekuni: ushul fiqh, hadis, akidah, tasawuf, hingga perdebatan teologis klasik. Semuanya lahir dari ketekunan dan keikhlasan dalam menjaga warisan ulama. Berikut ini daftar lengkap karya Mbah Riyan yang telah dipublikasikan:

  1. Al-Istihsan, haqiqotuhu wa hujjiyyatuhu, coretan alfaqir.
  2. Dilalah Qorinah Al-Muwadlobah ‘Inda Al-Ushuliyyin, coretan alfaqir.
  3. Rodd Al-Hadits Al-Dlo’if Bi Al-Kulliyyah Fitnah Kabiroh Mu’ashiroh, coretan alfaqir.
  4. Is’af Al-Mutholi’ bab Ijtihad, karya Syaikh Mahfudz Al-Termasy Al-Jawy (w : 1338 H).
  5. Is’af Al-Mutholi’ bab Taqlid, karya Syaikh Mahfudz Al-Termasy Al-Jawy (w : 1338 H).
  6. Is’af Al-Mutholi’ bab Aqidah, karya Syaikh Mahfudz Al-Termasy Al-Jawy (w : 1338 H).
  7. Is’af Al-Mutholi’ bab Tasawuf, karya Syaikh Mahfudz Al-Termasy Al-Jawy (w : 1338 H).
  8. Tahqiq Al-Kalimat Fi Al-Ushul Al-Fiqhiyyat, karya Syaikh Abul Hasan Al-Bakri Al-Syafi’iy (w : 952 H).
  9. Tuhfah Al-Nubala’ Fi Tafahhumi Hukmi Taqbil Dloroih Al-Auliya’, coretan alfaqir.
  10. Al-Taufiq Al-Jaliy Bain Al-Asy’ariy Wa Al-Hambaliy, karya Syaikh Abdul Ghoni Al-Nabulisy Al-Hanafiy (w : 1143 H).
  11. Al-Dzakhoir Al-Qudsiyyah Fi Ziyaroh Khoir Al-Bariyyah, karya Syaikh Abdul Hamid KUDUS Al-Syafi’iy (w : 1334 H).
  12. Al-Tuhfah Al-Mardliyyah Fatwa Fi Jawaz Tafsir Al-Qur’an Bi Al-A’jamiyyah, karya Syaikh Abdul Hamid KUDUS Al-Syafi’iy (w : 1334 H).
  13. Sualat Al-Nabiy Fi Shohih Al-Bukhoriy (1), coretan alfaqir.
  14. Sualat Al-Nabiy Fi Shohih Al-Bukhoriy (2), coretan alfaqir.
  15. Sualat Al-Nabiy Fi Shohih Muslim, coretan alfaqir.
  16. Sualat Al-Nabiy Fi Sunan Abi Dawud, coretan alfaqir.
  17. Sualat Al-Nabiy Fi Sunan Tirmidzi, coretan alfaqir.
  18. Sualat Al-Nabiy Fi Sunan Ibni Majah, coretan alfaqir.
  19. Sualat Al-Nabiy Fi Sunan Nasai, coretan alfaqir.
  20. Sualat Al-Nabiy Fi Muwaththo’ Malik, coretan alfaqir.
  21. Sualat Al-Nabiy Fi Sunan Darimi, coretan alfaqir.
  22. Sualat Al-Nabiy Fi Musnad Ahmad (jilid 1), coretan alfaqir.
  23. Sualat Al-Nabiy Fi Musnad Ahmad (jilid 2), coretan alfaqir.
  24. Sualat Al-Nabiy Fi Musnad Ahmad (jilid 3), coretan alfaqir.
  25. Sualat Al-Nabiy Fi Musnad Ahmad (jilid 4), coretan alfaqir.
  26. Fath Al-Majid Fi Bayan Al-Taqlid, karya Syaikh Ahmad Dahlan Al-Pacitaniy (w : 1329 H).
  27. Nuzhah Al-Afham Fi Ma Ya’tri Al-Dukhon Min Al-Ahkam, karya Syaikh Ahmad Dahlan Al-Pacitaniy (w : 1329 H).
  28. Urjuzah Fi Ba’dl Masail Tauhidiyyah Wa tholab al-Ilm, karya Syaikh Abdul Qodir Al-Qoshob (w : 1360 H).
  29. Al-Qoul Al-Ajma’ Fi Kasyf Al-Masail Al-Arba’, karya Syaikh Abdulloh Yasin Al-Pasuruaniy (w : sekitar 1380 H).
  30. Al-Hujaj Al-Balighoh ‘Ala Al-Syubah Al-Zaighoh, karya Syaikh Abdulloh Yasin Al-Pasuruaniy (w : sekitar 1380 H).
  31. Fath Al-Rohim Fi Tauhid Robb Al-‘Arsy Al-‘Adzim, karya Syaikh Muhammad Idrus Al-Buthoniy (w: sekitar 1851 M).
  32. Kasyf Al-Hijab Fi Muroqobah Al-Wahhab, karya Syaikh Muhammad Idrus Al-Buthoniy (w: sekitar 1851 M).
  33. Tahsin Al-Aulad fi Tho’ah Robb ‘Al-Ibad. karya Syaikh Muhammad Idrus Al-Buthoniy (w: sekitar 1851 M).
  34. Al-Habl Al-Watsiq Fi Al-Tauhid Wa Al-Tashdiq, karya Syaikh Abdul Kholiq Al-Buthoniy.
  35. Hadiyyah Al-Basyir Fi Ma’rifah Al-Qodir, karya Syaikh Muhammad Idrus Al-Buthoniy (w: sekitar 1851 M).
  36. TanbiH Al-Ghofil Wa Tanzih Al-Mahafil, karya Syaikh Muhammad Sholih Al-Buthoniy (w : 1885 M).
  37. Thowali’ Al-Huda Wa Al-Fash, karya Syaikh Muhammad Ali Al-Malikiy (w : 1367 H).
  38. ‘Ain Al-Haqiqoh, karya Syaikh Muhammad Ali Al-Malikiy (w : 1367 H).
  39. Fath Al-Muta’aliy, karya Syaikh Muhammad Ali Al-Malikiy (w : 1367 H).
  40. Al-Dalail Al-Wadhihat Fi Itsbat Al-Karomat, karya Syaikh Ibrohim Al-Birmawiy (w : 1106 H).
  41. Hilyah Al-Shibyan ‘Al Fath Al-Rohman, karya Syaikh Nawawi Al-Bantaniy.
  42. Nashihah Al-Muslimin Fi Fadlo’il Al-Jihad, karya Syaikh Abdus Shomad Al-Palembangiy.
  43. Anis Al-Muttaqin, karya Syaikh Abdus Shomad Al-Palembangiy.
  44. Nafhah Al-Rohman Fi Manaqib Ahmad Dahlan, karya Syaikh Abu Bakar Syatho (w : 1310 H).
  45. Risalah Fi Anwa’ Al-Tawassul, karya Syaikh Abdus Sattar Al-Dihlawiy Al-Hanafiy ( w : 1355 H).
  46. Faidl Al-Hurum Fi Adab Al-Muthola’ah, karya Syaikh Ahmad Isa Al-Hanafiy (w : 1113 H).
  47. Al-Kasyf Wa Al-Bayan Fi ma Yat’allaq Bi Al-Nisyan, karya Syaikh Abdul Ghoni Al-Hanafiy.
  48. Qola’id Al’Iqyan Fima Yurits Al-Faqr Wa Al-Nisyan, karya Syaikh Ibrahim Al_najiy Al-Syafi’iy (w : 900 H).
  49. Al-Suyuf Al-Tsiqol, karya Syaikh Abdul Baqi Al-Hanafiy (w : 1078 H).
  50. Karomat Al-Auliya’, karya Syaikh Ahmad al-Ajamiy Al-Syafi’iy (w : 1086 H).
  51. Nuzhah Al-Fikr Fi Subhah Al-Dzikr, karya Syaikh Muhammad Abdul Hayyi Al-Hanafiy (w : 1304 H).
  52. Risalah Fi Jawaz Al-Tawassul, karya Syaikh Yusuf Al-Ahdal Al-Syafi’iy (w : 1246 H).
  53. Al-Qoul Al-Tahif Fi Tarjamah Al-Syaikh Ahmad Khothib Ibn Abd Al-Lathif, karya Syaikh Ahmad Khothib Al-Minangkabawiy (w : 1334 H).
  54. Al-Roudl Al-Roidl Fi 'Adami Shihhati Nikah Ahl Al-Sunnah Li Al-Rowafidl, karya Syaikh Ali Al-Murodi Al-Hanafiy (w : 1184 H).
  55. Hadmu Binail Bani Birodd Al-Syaikh Al-Albaniy 'Ala Al-Albaniy, coretan alfaqir.
  56. Risalah Tata'alaaq Bi Sholat Al-Jum'ah, karya Syaikh Abu Bakar Syatho Al-Syafi'iy (w : 1310). Edisi trailer gak full.
  57. Umdatul Awwam, karya Syaikh Nawawi Banten (w : 1316 H). Edisi trailer gak full.
  58. Nail Al-Ma'mul BiHasyiyah Ghoyah Al-Wushul, juz 1, karya Syaikh Muhammad Mahfud AtTremasiy Al-Asy'ariy Al-Syafi'iy (w : 1338 H). Edisi trailer gak full.
  59. Nail Al-Ma'mul BiHasyiyah Ghoyah Al-Wushul, juz 2, karya Syaikh Muhammad Mahfud AtTremasiy Al-Asy'ariy Al-Syafi'iy (w : 1338 H). Edisi trailer gak full.
  60. Izalat Al-Asaf Biitsbati Anna Talqin Al-Mayyit Huwa Madzhab Al-Salaf, coretan alfaqir.
  61. Kitab Kopi Susu, coretan alfaqir.
  62. Al-Ajwibah Al-Makkiyyah 'AN Al-Asilah Al-Jawiyyah, karya Syaikh Abdulloh Siroj. Edisi trailer gak full.
  63. Kitab Foto2 Hot tentang Tawassul. Coretan alfaqir.
  64. Fathul Ghoffar Bidzikril 'Ulama' Al-Kibar Alladzina Quburuhum Yutabarroku Biha Watuzar, coretan al-faqir.
  65. Tanqiyatul Qulub, karya Syaikh Muhammad Idrus Al-Buthoniy. Edisi Matan dan Ta'liq saja.
  66. Kitab "Nganu", Tasyniful Asma' Bisyarhi Ahkamil Jima', karya Syaikh Abdul Qodir Al-Syadziliy (w : 935 H).
  67. Fathul Khobir Bisyarhi Miftah Al-Tafsir, karya Syaikh Muhammad Mahfudz At-Termasiy Al-Jawiy (w : 1338 H), 4 juz, edisi trailer gak full.
  68. Tanbih Al-Ikhwan 'Ala tafahhum Adillat Hukm Al-Dukhon, coretan alfaqir.
  69. dll.

Kemasyhuran yang Tak Dicari


Karya-karya Ibnu Harjo lahir bukan untuk mencari sorot kamera atau sanjungan manusia. Beliau menulis demi menjaga khazanah ulama klasik agar tetap hidup dan dapat dipelajari lintas generasi. Itulah hakikat seorang alim sejati: ilmunya bukan untuk panggung, melainkan untuk peradaban.

Sebuah Cermin Bagi Kita


Kisah Ibnu Harjo adalah cermin: kemuliaan tidak identik dengan kemasyhuran. Betapa banyak orang yang masyhur di hadapan manusia, namun tiada bernilai di sisi Allah. Sebaliknya, ada pula orang yang tampak sederhana, namun di hadapan Allah dan di mata ilmu, ia sangat agung.

Penutup


Dari tangan seorang tukang bangunan yang juga hobi memancing, lahir bangunan rumah-rumah warga. Namun dibalik itu beliau juga melahirkan karya-karya monumental yang menyeberangi lautan. 

Masyarakat kampung mungkin hanya mengenalnya sebagai Mbah Riyan si tukang bangunan dan si hobi mancing. Namun, sejarah akan mengenalnya sebagai Ibnu Harjo, ulama muhaqqiq yang ilmunya melintasi batas negeri.

Post a Comment

Lebih baru Lebih lama